रासायनिक खतांच्या वापरामुळे जमिनीची सुपीकता कमी होत आहे. त्याचबरोबर त्याच्या साहाय्याने पिकवलेल्या धान्याचे सेवन केल्यास धोकादायक आजार होण्याची शक्यताही वाढते. अशा परिस्थितीत बहुतांश शेतकरी आता सेंद्रिय शेतीकडे वळत आहेत. या प्रकारच्या शेतीत वापरले जाणारे खत आपण घरीच तयार करू शकतो. त्याची विक्री करून आपण चांगला नफाही कमावू शकतो.
गांडूळ खत तयार करण्यासाठी थोडी सावधगिरी बाळगावी लागते. गांडूळ शेतीसाठी योग्य जागा निवडा जिथे अंधार असेल आणि तापमानाच्या दृष्टीने थोडे उबदार असेल. ओल्या व मऊ ठिकाणी ठेवावे. ज्या ठिकाणी गांडुळांची निर्मिती होत आहे त्या ठिकाणी सूर्याची किरणे थेट पडणार नाहीत याची काळजी घ्यावी.
गांडूळ खत तयार करण्यासाठी ६ बाय ३ बाय ३ फुटांचे खड्डे तयार करावेत, प्रथम दोन ते तीन इंच आकाराच्या विटांच्या किंवा दगडाच्या छोट्या तुकड्यांचा तीन इंच जाड थर टाकावा. आता या दगडी थराच्या वर तीन इंच जाड वाळूचा थर टाका. या वाळूमातीच्या थराच्या वर चांगल्या दोमट मातीचा जाड थर ठेवावा.
मातीच्या जाड थरावर पाणी शिंपडून जमीन ५० ते ६० टक्के ओलसर करावी, त्यानंतर प्रति चौरस मीटर १००० गांडुळे जमिनीत सोडावीत. यानंतर थोड्या अंतरावर ८ ते १० ठिकाणी शेणखत टाकून त्यावर तीन ते चार इंच कोरडी पाने, गवत किंवा भुसा यांचा जाड थर टाकावा.
३० दिवसांनंतर झाकलेली वरची पाने काढून ६०:४० च्या प्रमाणात हिरवा वनस्पतीजन्य पदार्थ वनस्पती कचरा किंवा वाळलेल्या वनस्पतीजन्य पदार्थात मिसळून दोन ते तीन इंच जाडीचा थर पसरविला जातो. त्यावर ८ ते १० शेणाचे छोटे ढीग ठेवलेले असतात. खड्डा भरल्यानंतर ४५ दिवसांनी गांडूळ खत तयार होते. ते बाजारात विकून तुम्ही जोरदार नफा कमावू शकता.